Ik kwam toevallig terecht op een artikeltje op nu.nl van een maand of twee geleden. Het ging daarin over de invloed van het leren van een vreemde taal op de manier waarop mensen kleuren zien. Verrassend genoeg blijkt daar een verband tussen te zijn. In het tijdschrift Bilingualism: Language and Cognition is een artikel verschenen over een onderzoek dat daarnaar is gedaan. Nog korter samengevat dan op nu.nl: in het Grieks en in het Japans bestaan aparte woorden voor lichtblauw en donkerblauw. Dus niet alleen ‘blauw’ met iets ervoor, maar twee heel verschillende woorden. In het Engels is dat niet zo, net zoals in het Nederlands. Als Grieken of Japanners Engels hebben geleerd, blijkt de mate waarin ze onderscheid kunnen maken in verschillende kleuren blauw af te hangen van welke taal ze het meeste spreken. Als ze vaker Grieks of Japans spreken, herkennen ze meer verschillende blauwtinten dan wanneer ze vooral Engels spreken.
Aan de ene kant vind ik dat heel bijzonder, aan de andere kant ook weer niet. Want dat talen invloed hebben op wat je auditief kunt onderscheiden, wist ik al langer. In het eerste jaar van mijn studie Deens heb ik heel wat uurtjes doorgebracht in het talenlab om het verschil te leren horen tussen verschillende klanken die voor mij allemaal klonken als ‘oo’. Of als ‘ee’. In het Nederlands hebben we nu eenmaal minder klinkers dan in het Deens. En Chinezen horen het verschil tussen ‘l’ en ‘r’ niet, omdat het Chinees alleen maar een medeklinker kent die daar tussenin ligt. Wat je niet in je eigen taal kent, kun je dus ook niet herkennen in een andere taal.
Zo kan ik me ook wel voorstellen dat je minder verschil maakt in kleuren als je minder verschillende woorden voor kleuren hebt geleerd. Als je alleen de woorden ‘rood’, ‘geel’ en ‘blauw’ leert, zul je rose en donkeroranje als rood zien, en paars als blauw. En als je dan een andere taal leert waarin ook de woorden ‘rose’, ‘oranje’ en ‘paars’ voorkomen, zul je in het begin moeite hebben om het verschil te zien tussen al die kleuren. Maar wat ik me niet kan voorstellen is dat het andersom ook zo zou werken. Dat als je moedertaal een taal is met veel verschillende woorden voor kleuren en je later regelmatig een taal gaat spreken met minder verschillende woorden, je ook minder verschillen gaat zien. Maar volgens die onderzoek is dat blijkbaar wel zo.
Oppassen dus met het spreken van vreemde talen. Voor je het weet verandert je perceptie!
Iedereen kan toch vertalen? 