Tag Archives: tolk

Betaal of ik schiet

Ik ben wel eens wat minder tevreden over de werkwijze van of de betaling door mijn klanten, maar ik mag toch hopen dat ik daar nooit zo op ga reageren als deze anonieme Afghaanse vertaler waarover wordt bericht op de website van de Telegraaf:

Tolk doodt twee militairen VS

Kabul –  Een Afghaanse vertaler heeft vrijdag twee Amerikaanse militairen neergeschoten.
De tolk zou geen Taliban-aanhanger zijn maar zou wel ontevreden zijn over zijn betaling en behandeling, zei een anonieme medewerker van de NAVO tegenover CNN.
Meteen na de moord op de Amerikanen is de vertaler doodgeschoten.
Er is een onderzoek ingesteld door de ISAF-veiligheidsmacht.
Omdat in dit stukje de termen ‘tolk’ en ‘vertaler’ door elkaar worden gebruikt, was ik nieuwsgierig naar wat er in het originele bericht had gestaan. Dat kan ik helaas niet terugvinden op internet. Wel vond ik, googelend op ‘translator’ en ‘afghanistan’, een ontluisterend artikel uit de Huffington Post van ongeveer een half jaar geleden over Amerikanen die als vertaler danwel tolk naar Afghanistan worden gestuurd.
Vertalen voor het Amerikaanse leger is blijkbaar zeer lucratief:
Millions of dollars are involved. Known as Category II translators – U.S. citizens who obtain a security clearance – such linguists earn a salary that starts at $210,000 a year.
De recruitment companies sturen dan ook iedereen die ze zo gek kunnen krijgen en spiegelen ze daarbij voor dat ze een soort kantoorbaantje krijgen. Kort na aankomst nemen veel nieuwe vertalers echter alweer ontslag, als ze niet zelf ontslagen worden, omdat ze in levensgevaarlijke situaties op het slagveld moeten werken, waarvoor ze helemaal niet geschikt zijn. Ze zouden lichamelijk net zo fit moeten zijn als de militairen, maar:
“They were too old. They couldn’t breathe. They complained about heart problems,” he [Gunnery Sgt. James Spangler] said. “We almost made a joke of it. We’re almost receiving people on oxygen tanks and colostomy bags; it’s almost getting to that point.”
Nu kan ik me zo voorstellen dat een Afghaanse vertaler niet dat enorme bedrag van 210.000 dollar per jaar krijgt (wat ik overigens voor het gevaar dat een vertaler daar loopt eigenlijk helemaal niet overdreven veel vind), maar wel onder dezelfde omstandigheden moet werken. En dan kan ik me ook voorstellen dat je daar dan verre van tevreden over bent. Maar mensen doodschieten helpt overduidelijk niet…

Tolken voor Khadaffi

Ik heb in mijn vertalerscarrière een paar keer informeel getolkt. Dat was steeds consecutief en omdat het informeel was, had ik alle tijd om na te denken en was het niet erg als ik af en toe niet uit mijn woorden kwam. Ik moet er niet aan denken om officieel en simultaan te tolken – ik zou het al binnen twee minuten opgeven. Het is natuurlijk ook niet voor niets dat er speciale opleidingen voor tolken zijn.

Hoe moeilijk simultaan tolken kan zijn, werd gisteren beschreven in een prachtig artikel in de New York Post over de privétolk die een 95 minuten durende monoloog van Khadaffi voor de Verenigde Naties ‘mocht’ vertalen. Twintig minuten voor het einde gaf hij het in wanhoop op. Het hele artikel is hier te lezen; dit is mijn samenvatting met vertaalde citaten (cursief):

De persoonlijke tolk van Khadaffi had 75 minuten geworsteld met de waanzinnige woorden van de Lybische dictator toen hij het in wanhoop opgaf. “Ik kan er niet meer tegen”, schreeuwde Khadaffi’s tolk in het Arabisch in de microfoon die aan stond. Hij stortte in en het hoofd van de Arabische tolkensectie van de VN moest het de laatste 20 minuten overnemen.

Hoewel de VN beschikt over 25 Arabische tolken en vrijwel alle sprekers ervoor kiezen de tolken van de VN te gebruiken (omdat je die dan altijd de schuld kan geven als er iets mis gaat), stond Khadaffi erop zijn eigen tolken mee te nemen. Hij beweerde dat hij in een speciaal dialect zou spreken dat de VN-tolken niet zouden verstaan, maar volgens hen sprak hij gewoon standaard-Arabisch.

Mensen die eerder al voor Khadaffi hebben getolkt, leven mee met de wanhoop van de tolk. Niet alleen de maffe samenzweringstheorieën over de moord op Kennedy en de Mexicaanse griep zijn een uitdaging, maar ook de vreemde maniertjes van de getikte Lybiër. Khadaffi schijnt niet alleen onlogische dingen te vertellen, maar dan ook nog eens op een bizarre manier. Khadaffi heeft de gewoonte dezelfde zin telkens opnieuw te herhalen, wat [volgens een tolk met ervaring] “handig is, want als je het de eerste keer dat hij het zegt niet begrijpt, kun je het de tweede of derde keer nog goed vertalen”. Daarnaast kletst hij er soms hele tijden maar wat op los, waarbij hij soms mompelt en soms in zichzelf praat.

De man die de gekwelde tolk uit zijn lijden had verlost, kreeg de volgende dag een vrije dag van de VN. Tolken voor Khadaffi schijnt een hoop verlofdagen op te leveren…

Compact tolken

Lost in Translation. De film is al zes jaar oud, maar ik had hem nog niet gezien. Vandaag werd hij uitgezonden op Canvas. Een leuke en mooie film over communicatie en vooral communicatieproblemen in allerlei vormen. Helemaal in het begin zit een leuke scène met een tolk, die een heel nieuwe betekenis geeft aan ‘compact tolken’. Ik zag de scène met Nederlandse ondertiteling voor het Engels, maar het Japans werd niet vertaald. Je kunt je daardoor helemaal inleven in de verwarring van Bill Murray. Op internet vond ik deze versie, waarin het Japans wel en het Engels juist weer niet wordt vertaald. En daaruit blijkt dat die verwarring van Bill Murray volkomen terecht was.

Lost In Translation “Lost Dialogue” With English SubtitlesMore free videos are here