365 Ellens

Wat ik over mezelf schreef en wat Ellen Barendregt eraan toevoegde op haar weblog, waarin ze 365 verschillende Ellens beschrijft:

Ik weet niet waar je me gevonden hebt, want dat kan op verschillende plekken zijn geweest. Ik ben vertaler van beroep. Nadat ik Engels en Spaans had gestudeerd aan de Vertaalopleiding in Maastricht en Deens en Alfa-informatica aan de RuG in Groningen, begon ik in 1992 als softwarevertaler bij Microsoft in Dublin. Tot die tijd wist ik niet eens dat dat beroep (dat officieel ‘localiser’ heet) bestond, maar het bleek, door de combinatie van vertalen en IT, precies te passen bij mijn achtergrond. Het was het begin van mijn vertaalcarrière.

Na twee jaar kwam ik terug naar Nederland en ging ik werken bij een vertaalbureau in de buurt van Amsterdam. Daar werd ik al snel project manager (PM) en later senior-PM. Ik moest vertaalprojecten leiden die varieerden van 100 tot enkele miljoenen woorden en van één tot tientallen medewerkers, en coördineerde het werk van het team van project managers. Rond de eeuwwisseling werd ik production manager en had ik eigenlijk helemaal niets meer te maken met de praktische kant van het werk. Ik gaf leiding en was verder vooral bezig met cijfertjes en beleid. Dat was best interessant, maar het was me wat te ver van de dagelijkse praktijk.

Toen in de zomer van 2001 mijn dochter werd geboren, besloot ik om aan het einde van mijn verlof mijn baan op te zeggen en voor mezelf te beginnen. Ik begon mijn eigen vertaalbureau (www.westenbrink.net) en werd en bleef heel bewust zzp-er.. Ik wilde niet meer coördineren en leidinggeven, maar me puur richten op het echte vertaalwerk.

Nu ben ik elf jaar verder en nog steeds erg blij dat ik destijds die stap heb genomen. Ik vertaal voornamelijk uit het Engels, Deens, Duits en Frans en mijn werkgebied is de afgelopen jaren flink verbreed. Softwarelocalisatie en alles wat daaraan verwant is maakt nog steeds een groot deel uit van mijn dagelijkse werk, maar ik vertaal ook veel op medisch gebied. Daarnaast komen er steeds meer ‘lifestyle’-vertalingen langs, over mode, design, reizen, interieur, koken, uitgaan en noem maar op. Het leuke daaraan is dat ik me als vertaler telkens in een nieuw onderwerp moet verdiepen, waardoor ik er voortdurend nieuwe dingen bijleer. Verder zet ik mijn ervaring in als vrijwillig vertaler bij GlobalVoices, “een internationaal netwerk van bloggers die verslag doen van blogs en burgermedia van over de hele wereld en deze vertalen en verdedigen”. Via http://nl.globalvoicesonline.org/author/ellen-westenbrink/ kun je zien welke artikelen ik inmiddels heb vertaald.

Wat ik ook erg leuk vind om te doen is ondertitelen. Het is puzzelen met taal, want een ondertitel is maximaal twee regels lang en blijft maar kort in beeld. Er wordt vaak veel meer gezegd dan daarin past, dus je moet beknopt kunnen formuleren en minder belangrijke dingen weg durven laten. Ik heb een tijd lang voor verschillende vertaalbureaus documentaires, series en speelfilms ondertiteld, vooral voor dvd-releases maar ook wel voor tv. Helaas wordt dat werk slecht betaald in vergelijking met mijn andere werk, dus doe ik het steeds minder. Ik probeer wel zo nu en dan een TEDx-video te ondertitelen (http://www.ted.com/profiles/translations/id/431662), alleen al omdat die video’s zo inspirerend zijn. De laatste is alweer ruim een jaar geleden, zie ik, dus het wordt tijd dat ik weer eens een leuk filmpje opzoek.

In mijn inmiddels 45-jarige leven heb ik op ongeveer twintig adressen in 14 verschillende plaatsen gewoond, waaronder kortere of langere tijd in Engeland, Ierland en Denemarken. Toch woon ik nu alweer bijna negen jaar op hetzelfde adres in Drenthe, de provincie waar ik ben geboren. Al bijna vanaf het begin zing ik daar in Popkoor Peelo (popkoorpeelo.wordpress.com), waarvan ik ook secretaris ben. Het gaat mij natuurlijk ook om het zingen, maar de wekelijkse repetitieavonden zijn voor mij ook een goede vervanging van het directe contact met collega’s – het enige wat ik als thuiswerkende vertaler zonder personeel wel eens mis.

O ja, en ik heb ook nog mijn eigen 365-project, met foto’s. Wat ik erg leuk vind aan zo’n fotoproject als dit is dat je met andere ogen om je heen kijkt. Je ziet dingen waar je anders blindelings aan voorbij loopt, omdat je altijd op zoek bent naar fotomogelijkheden. Ik ben begonnen in januari 2011, maar na de zomer kwam de klad er in door gebrek aan tijd en inspiratie. Op 1 augustus van dit jaar ben ik opnieuw begonnen, met een nieuw album (http://365project.org/haagjes/365-2), en ik ben benieuwd of ik het dit keer wel weet vol te houden. De foto’s van augustus zijn overigens allemaal in Tunesië gemaakt, het land waar mijn man vandaan komt en waar het grootste deel van mijn schoonfamilie woont. Dat verklaart meteen ook waarom veel van de artikelen die ik voor GlobalVoices heb vertaald over Tunesië gaan.

Wauw wat een ontzettende bezig bij is deze Ellen. Komt me bekend voor, want ik ben net zo. Ik zie echter wel dat bij Ellen heel veel vasthangt aan het vertalen, hetgene wat ze het leukste vindt om te doen. Ik zie dat deze rode draad in haar hele leven doorloopt, en daar kan ik van leren. En al die verschilende woonplaatsen in verschilllende landen: geweldig! Ik heb wel een aantal verschillende woonplaatsen in Nederland gehad, maar de ervaring van het buitenland heb ik niet opgedaan. Ik heb me nooit echt geroepen gevoeld om per se naar het buitenland te gaan, maar nu ik het verhaal van Ellen lees, lijkt het me toch wel een hele mooie ervaring. Zeker ook omdat je dan echt de bewoners en het leven daar leert kennen. Dat maak je niet snel mee.

Grappig wat Ellen vertelt over het ondertitelen. Ik merk vaak dat die mooie Engelse teksten heel kort worden vertaald, en daardoor veel minder effect hebben. Maar ik heb me nooit gerealiseerd dat de ondertitels hooguit twee zinnen mogen bevatten en duidelijk leesbaar moeten zijn. Dan ga je toch heel anders aan de gang met de woorden, het wordt echt een uitdaging om met weinig woorden hetzelfde te zeggen.

En dan natuurlijk de overeenkomst dat we allebei een 365-dagen project doen! Ellen met foto’s, ik met tekst. Ik heb het project van Ellen bekeken: heel mooi! Allemaal diverse foto’s met een hele eigen stijl. Ik snap dat Ellen nu met andere ogen naar haar omgeving kijkt. Ik merk het zelf ook: aftitelingen scan ik op Ellens, als ik de naam Ellen hoor kijk ik wie daarbij hoort, en bij netwerkbijeenkomsten kijk ik niet meer ‘wie zou een opdrachtgever kunnen zijn’ maar ‘wie is of kent er een Ellen’. Zo is een 365-dagen project altijd een extra dimensie aan je leven, en ik denk dat Ellen dat ook kan bevestigen. We gaan het samen volhouden Ellen!